Gisteren was het referendum in Catalonië. De regering van de autonome regio wilde haar burgers vragen hoe zij aankeken tegen het uitroepen van de onafhankelijke staat Catalonië. Ik moet zeggen dat een referendum te prevaleren is boven een gewapende strijd, zoals wij die lang in die andere autonome regio in Spanje hebben gekend. De Spaanse regering dacht daar anders over. Het resultaat weten wij, honderden gewonden, waarbij de premier van Spanje het hield op proportioneel geweld. Natuurlijk kwam het geweld de separatisten niet verkeerd uit. Een slechtere PR kon de Spaanse regering niet hebben. Rajoy lijkt zijn hand te hebben overspeelt. Het activistische Podemos eiste dat Rajoy direct zou aftreden. Zij zien hem als de hoofdverantwoordelijke voor de ongeregeldheden. De partij hoopt ook dat de sociaal democraten een motie van wantrouwen tegen Rajoy zullen steunen. Zo heeft iedereen zijn eigen politieke agenda. Europa hield zich in eerste instantie opvallend rustig, totdat zij, Timmermans voorop, hun steun voor de Spaanse regering uitspraken. Ook dat is niet heel erg vreemd want veel landen in Europe hebben wel een gebiedsdeel dat, net als Catalonië, zich zou willen afscheiden. Zo streeft Lega Nord al jaren naar een zelfstandig Padanië. Zouden de Venetianen het rijk van de Doge toch heel graag in ere herstellen. Willen veel Vlamingen zelfstandig verder zonder de Walen. Het Brexit referendum was voor de Schotten het moment om ook een referendum op te tuigen waarin het afscheiden van Engeland voorgelegd zou gaan worden. In Frankrijk willen de Corsicanen als sinds mensenheugenis loskomen van Frankrijk en ja ook in Friesland zijn mensen die grensposten willen op de Afsluitdijk. Ik vergeet dan, voor het gemak de Basken omdat het daar nu net was minder hectisch is, maar het doel van de Eta was natuurlijk ook een zelfstandig Baskenland. Dat zal ook de reden zijn dat Rajoy zich zo hard opstelt, want als de geest in Catalonië helemaal uit de fles is, dan zouden de Basken zo maar het voorbeeld kunnen volgen en dan blijft er van de monarchie van koning Felipe weinig meer over.
In juni van het afgelopen jaar werd ik door de Standaard Boekhandel in België genomineerd met een blog over Europa Het Principe van de celdeling Aan de hand van het principe van de celdeling probeerde ik mijn visie op Europa duidelijk te maken. Ons lichaam is niet een grote cel. Wij bestaan uit miljoenen cellen. Al deze cellen hebben een celwand en een kern. Europa bestaat geografisch en cultuur-historisch uit 51 landen. Hiervan zijn er 28 lid van de EU. Europa is geen land, hoe graag sommige dat ook zo willen zien. Europa is dus niet een land, hoe graag wij dat ook zo zouden willen zien. Sterker nog, al die landen die samen het orgaan Europa vormen, bestaan soms ook uit weer andere min of meer autonome regio's dan wel naar autonomie strevende regio's. Al die autonome en naar autonomie strevende regio's hebben een kern, dat waarom ze naar autonomie streven of al min of meer autonoom zijn. Veelal heeft dit een cultuur historische achtergrond. Zo spreken de Basken een werkelijk andere taal dan de rest van Spanje. Ook de Schotten hebben een lange geschiedenis van veldslagen met de Engelsen, voordat zij ingelijfd werden in het Engels koninkrijk. Ons lichaam is opgebouwd uit miljarden cellen die door middel van celdeling oude en beschadigde cellen vervangen. Wanneer er in deze celdeling iets mis gaat ontstaan cellen die minder functioneel zijn. Dit noemen wij kankercellen. Naast de specifieke klachten van zijn soort, geeft kanker ook een meer algemeen ziektebeeld, onder andere vermagering, vermoeidheid en een verminderde afweer. Als wij deze metafoor nu eens los laten op het beeld Europa. De landen zijn dan de cellen van het orgaan EU. Je zou dan in veel landen kunnen spreken van een woekering van cellen, want waarom maken Baskenland en Catalonië deel uit van Spanje? Was dit historisch altijd al zo? Waarom hoort Schotland bij Engeland? Je zou kunnen spreken van een foutieve celdeling. Er zijn cellen die buiten proportioneel gegroeid zijn. Je zou de vergelijking met de foutieve celdeling door kunnen trekken. Net als bij het eerder beschreven ziektebeeld, je zou kunnen stellen dat er ook binnen het orgaan Europa sprake van een verminderde afweer. Wij krijgen binnen Europa veel op ons bord. Daar is prima mee te dealen, maar dat wordt binnen een orgaan dat op zich zelf al ziek is, bijna niet meer te doen. Er komt weerstand en de afweer neemt nog verder af.
Wat is nu het medicijn tegen deze ongeleide, foutieve, celdeling? Moeten wij in het orgaan Europa dan niet groeien? Moeten wij ons terugtrekken binnen onze eigen grenzen, onze eigen cel? Ik zou denken van niet. Wij zijn gegroeid omdat onze cellen bleven delen. Er was in dit format wel een basis gedachte, namelijk dat de cellen allen een celwand kende, een celkern en dat ze min of meer gelijkvormig waren. Op detail konden ze wel verschillen natuurlijk, maar dat kan in Europa ook. Ik wil dan ook pleiten voor schaalverkleining, maar wel schaalverkleining met als doel te groeien. Ik zou zeggen dat de basis voor een Europa is dat wij erkennen dat er autonome regio's zijn. Als Jüncker het heeft over dat het nu het ultieme moment is, als het gaat over het ijzer smeden als het heet is, dan moet hij het hebben over het herdefiniëren van die landsgrenzen. Ook zal er een andere vorm van samenwerking tussen al die kleinere cellen van het orgaan Europa moeten ontstaan. Alleen dan kan Europa groeien en zal het de problemen die het voor zich krijgt kunnen oplossen.
