Het Oranje debacle

Na de geweldige prestaties van te Nederlands elftal op het WK in Brazilië leek de plaatsing van Oranje voor het EK in Frankrijk slechts een formaliteit. Met tegenstanders als IJsland, Tsjechië, Turkije en Kazachstan zou dat toch moeten lukken. Alleskunner Van Gaal nam afscheid. Hij werd opgevolgd door kampioenenmaker Hiddink. Vanaf de allereerste wedstrijd liep het al niet, met als voorlopig dieptepunt de uitwedstrijd tegen IJsland. Whats in a name. Hiddink werd opgevolgd door Blind, maar onder zijn opvolger ging het al niet beter. Was het nu alleen Oranje dat slecht presteerde? Nee, al een aantal jaren zijn het ook de Nederlandse clubs die schitteren door matige prestaties op Europees niveau. Trainers in onze eredivisie vinden dat het wel wat mannelijker kan en misschien wel moet en op een congres van de KNVB wordt geroepen dat het vroeger allemaal beter was. Nadat de gifbeker in het geheel leeg gedronken was en maar liefst 3,2 miljoen ramptoeristen Nederland af zagen gaan tegen Tsjechië, was het leiden in last. Oud profs hadden de oplossing. Marc Overmars pleitte voor voetballers, met een groot voetbalverleden op sleutelfuncties. Ik vroeg mij af, was het daardoor niet fout gegaan? Op het congres van de KNVB kwam naar voren dat er meer focus gelegd moest worden op de winnaarsmentaliteit.

In de Telegraaf schreef hockeycoach Jacques Brinkman dat bij topvoetballers veel verborgen onzekerheden zitten. Uit onderzoek kwam naar voren dat meer dan 25% van de actieve profvoetballers depressies heeft of een angststoornis. Bij reeds gestopte voetballers ligt dit percentage zelfs boven de 40%. Uit dit zelfde, Franse onderzoek kwam naar voren dat 19% van de actieve prof voetballers een fors alcohol probleem heeft. Ook hier ligt dit percentage bij gestopte voetballers fors hoger, namelijk op 32%. Dat dit percentage onder gestopte spelers nog hoger ligt komt doordat spelers plots geen structuur meer ervaren. Ze hebben moeite met het aarden in de gewone samenleving. Dit is wel een schokkende constatering.


Hoe menselijk is het ook dat na de verloren wedstrijd tegen Tsjechië ruim 16 miljoen mensen een mening over jou hebben. Er is geen sport in ons land dat zo veel bondscoaches telt dan het voetbal. Ook ik, doe hier, nu aan mee.

Jacques Brinkman legde in het artikel uit dat de voedingsbodem voor al deze, toch wel schokkende feiten, ligt in de jeugdjaren. Om je te wapenen tegen de harde voetbalwereld en uit angst voor misbruik leren kinderen al op jonge leeftijd een masker op te zetten. Veel wordt als normaal bestempeld. Iedereen doet het en op TV zien ze bijna dagelijks de voorbeelden. Er zijn topcoaches in ons land die ieder weekend laten zien hoe het niet zou moeten. Dat dit wel gebeurt, heeft alles te maken met de enorme druk, de belangen die spelen. Het tonen van kwetsbaarheid wordt niet gewaardeerd. Een fout wordt genadeloos afgestraft en ook dit is normaal, dit gebeurt aan de top ook. Brinkman schetst dat een topsportcarrière start vanaf ongeveer 7 jaar en loopt tot gemiddeld 21 jaar. Die 25 jaar gaan voor de topsporter in de dop gepaard met veel opoffering en pieken en dalen. Hoe ga je daar mee om? Hoe houd je je daar staande? Clubtrainers en coaches, maar ook ouders weten vaak het verschil niet te maken en gaan, zoals Brinkman terecht opmerkt, mee in de waan van de dag. Je moet, anderen doen het ook. Trainers zijn bezig met hun eigen sportloopbaan, ouders alleen met de toekomst van hun kind. Bij het lezen van het artikel van Jacques Brinkman moest ik terug denken aan wat Gregory van de Wiel in augustus vertelde over de opleiding bij zijn club Ajax. Kei en keihard ging het daar aan toe. Soms was het zo erg, zo vertelde Van de Wiel, dat bepaalde spelertjes het niet droog konden houden. De club verwacht kampioenen en onder die druk van schreeuwende trainers braken er genoeg kinderen, aldus Van der Wiel.

Is dit dan de manier waarop het moet gaan? Moeten wij accepteren dat 25% van de actieve profvoetballers een depressie heeft. Moeten wij accepteren dat 19% van de actieve profvoetballers een alcoholprobleem heeft? Wij zijn druk met het terugdringen van de kosten op de gezondheidszorg. Iets doen aan het terug dringen van deze kostenpost zou aardig zijn.

Kan het ook anders? Ja, dat kan. Na de verloren wedstrijd tegen de Tsjechen stond er een mooi artikel op Nu.nl waarin de vergelijking werd gelegd met de Duitse en Belgische revolutie. Beide landen plaatsten zich vrij probleemloos, als groepswinnaar voor het EK. Na de dramatische verlopen EK’s van 2000 en 2004 ging de opleiding bij onze oosterburen volledig op de schop. Terug naar de wortels, techniek als uitgangspunt. Bijzonder is ook dat binnen dit Duitse opleidingsmodel winnen niet het uitgangspunt is. Ontwikkelen van technische vaardigheden is het uitgangspunt. Jeugdbondscoach Paul Schomann benadrukte tot slot nog een belangrijk aandachtspunt. Plezier hebben in wat je doet. Het moet vooral leuker worden. De opleidingscentra van de Duitse voetbalbond steunen ook op deze pijlers, focus op techniek, nadruk op ontwikkelen in plaats van winnen, de focus op het team en dan pas het individu en plezier.

Is plezier dan niet iets voor de softe sector? Ik denk het niet. Ik moet terug denken aan de time out van Guidetti, de bondscoach van de volleybalvrouwen in de halve finale van het EK tegen Turkije: “Dit is jullie feestje, plezier maken, de glimlach op je gezicht!”

Jacques Brinkman is van mening dat in ons land spelers als de dood zijn voor sancties van de trainers en coaches. Het pleasen zit er al vroeg in. Het geven van een gevoel van veiligheid is een vaardigheid die maar weinig trainers beheersen.

De ervaring leert dat de huidige werkwijze geen prestaties oplevert. Hoewel de KNVB in een soort Pavlov-reactie teruggrijpt op de oude bekende zekerheden zou het tijd worden om het over een andere boeg te gooien. Ontwikkelen in plaats winnen en plezier centraal stellen. Wij helpen onze jeugdige voetballers nu de vernieling in, creëren mentaal kwetsbare spelers en pakken daarbij ook nog eens geen prijzen.