Sprookjes

Lang geleden, in een land hier heel ver vandaan, namelijk Canada leefde er een journaliste die niet van ijshockey hield, maar wel van haar vriend die ijshockey meer dan leuk vond. Samen bezochten zij een wedstrijd in de NHL. Haar vriend had de avond van zijn leven. Onze journaliste deed tijdens de wedstrijd de ontdekking van haar leven. Zo begon een verhaal dat leest als een sprookje. 

De wedstrijd kon haar niet echt interesseren, maar ze wilde geen spelbreker zijn, dus las zij aandacht het programmaboekje. Wat zij daar las, ging haar bevattingsvermogen ver te boven. Van beide teams bleken echt alle spelers geboren te zijn in slechts drie maanden van het jaar. Zou je dan alleen kunnen ijshockeyen als je geboren was in de wintermaanden? Dat kon niet waar zijn. Nieuwsgierig als zij was ging zij op onderzoek. Het onderzoek was de aanzet tot nog veel meer onderzoeken. Niet alleen in het ijshockey  bleken topsporters in maar een heel bepekt aantal maanden geboren te zijn. Ook in andere landen, maar ook in andere sporten, bleek er sprake te zijn van een geboortekwartaaleffect, zoals men dat fenomeen was gaan noemen. Het bleek ook dat je niet kon stellen dat het gewoon bij bepaalde sporten behoorde. Zo bleek er in het Duitse hockey sprake van een geboortekwartaal effect, maar niet in het Nederlandse hockey. Zo bleek dat het geboortekwartaal effect wel werd vastgesteld in de Nederlandse eredivisie, maar niet in de top van het voetbal in Brazilië. Met andere woord de (sport-) culturele omgeving zou wel eens een niet onbelangrijke factor kunnen zijn. Uit Nederlands onderzoek bleek, uit geboortecijfers van het CBS, dat er slechts weinig fluctuaties bestaan tussen de twaalf maanden van het jaar. Daar kon het dus ook niet aan liggen. Ook werd vastgesteld dat er echt geen samenhang bestaat tussen de mate van talent en de geboortedatum. Trainers kiezen bewust voor de oudere kinderen in een leeftijdscategorie. Wij hebben het dan over begin jaren 90.

In de verschillende onderzoeken zijn ook tal van adviezen naar voren gekomen om het geboortekwartaal effect te verkleinen. De eerste is een open deur, maar wel heel belangrijk, bespreek het fenomeen binnen elke vereniging. Breng ook voor je eigen vereniging in kaart hoe de verdeling van geboortedata, per team, er uit ziet. Clubs, trainers, zouden het ook intern, maar ook overstijgend, moeten hebben over welke factoren zij nu belangrijk vinden bij het selecteren van spelers en dan heb ik niet over 'hij kan wel leuk voetballen' of 'dat is een talent, dat zie je zo'. Wat is de te hanteren selectiefilosofie? Verder zou je selectietrainingen anders kunnen organiseren. Je zou een selectietraining voor bijvoorbeeld de O17-1 op kunnen knippen in kleinere groepen, bijvoorbeeld van een half jaar of per kwartaal. Hierbij zou je de kinderen ook op verschillende dagen kunnen laten verschijnen, zodat vergelijken lastig wordt. Je zou dan ook per groep quota kunnen afspreken. Wat betekent dat je uit elke groep een zelfde aantal spelers selecteert. Er zijn nog wel andere voorstellen gedaan. Voorstellen die in het verlengde liggen van de eerder genoemde selectiefilosofie, want waarom kennen wij in Nederland een geboortekwartaaleffect in het voetbal en komt dit niet voor in Brazilië? Waarbij Brazilië toch echt een land is dat objectief de afgelopen decennia, op de grote toernooien echt beter gepresteerd heeft dan ons land. Kennelijk zijn zij daar veel beter in staat om de echte talenten boven te laten komen.

Na de onderzoeken in het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw, zijn onze beleidsbepalers, de trainers op het veld, in slaap gevallen en net als in dat sprookje zijn er inmiddels aardig was doornenstruiken gegroeid rondom onze grootste sport. Een sport waar men zelfgenoegzaam door dommelt en af en toe even, in een roes, half wakker wordt en dan verdwaasd om zich heen kijkt. Een sport waar men enorm gewend is om te denken in belemmeringen in plaats van kansen. Een sport ook waar men nog geloofd in sprookjes want tja hoe kan je een argument als: "Iemand die echt talent heeft, komt altijd bovendrijven" anders kunnen noemen?